Abdülhamid Han'ın siyasi dehası denince akla dış politikada gösterdiği harikalar gelir.Sultan,izlediği dış siyaseti hatıralarında şu şekilde çevçevelemiştir.
''Apaçık görüyordum ki Avrupa'nın büyük devletleri kendi aralarında dünyayı bölüşmeye çıkmışlardı.Bölüşülecek ülkeler arasında Osmanlı mülkü de vardı.Ben bu kuvvetlerin önünde tek başıma duramazdım,gücüm yetmezdi.Yapabileceğim tek şey aralarındaki rekabetten yararlanıp,her birine daha büyük lokma ümidi ile birini ötekine düşürmekten ibaretti.''
Bu durumu müşahhas çizgiye indirirsek şöyle diyebiliriz;
İngiltere'nin karşısına Almanya'yı,Rusya'nın önüne İngiltere'yi dikmek,fazla bir emel sahibi görünmeyen Fransa'ya tarafsız bir tutum muhafaza ettirmek,İtalya'yı olduğu yerde bekletmek,Avusturya'yı da kah Rusya'yla çatıştırmak kah Almanların peşine düşürerek Balkanlar'da tek ve faal bir politika gütmekten alıkoymak,böylece büyük devletleri birbirine karşı rekabetleri ve tezatları içinden kavrayıp Osman Devleti'ne zararlı olmaktan çıkarmaktır.
Sultan'ın bu büyük başarısı,içinde bulunduğu maddi kuvvet zarafına karşı manevi nüfuz ve siyasi maharetle çevrilmiş;şahsiyetli fakat pek zor olan bir politika mümkün olmuştur.
Bu sebeple O'Connor onu ''Avrupa'da barışı muhafaza eden adam''diye vasıflandırmıştır.
Kaynak:Uzakları Görebilen Hükümdar (syf.110-111)
Ali Kürşat Turhan
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder